PHÁP LÝ VỀ THÀNH LẬP VÀ VẬN HÀNH DOANH NGHIỆP

Việc thành lập và vận hành doanh nghiệp đòi hỏi chủ doanh nghiệp phải tuân thủ chặt chẽ các quy định pháp luật. Từ thủ tục đăng ký, các nghĩa vụ thuế, lao động đến tuân thủ các quy định chuyên ngành, tất cả đều ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ những quy định pháp lý quan trọng, tránh rủi ro và đảm bảo hoạt động kinh doanh hợp pháp.

1. Quy định pháp lý về thành lập doanh nghiệp

1.1 Lựa chọn loại hình doanh nghiệp phù hợp

Tùy thuộc vào mục tiêu kinh doanh, số lượng thành viên và khả năng tài chính, doanh nghiệp có thể lựa chọn một trong các loại hình sau:

• Doanh nghiệp tư nhân: Do một cá nhân làm chủ và tự chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình.
• Công ty TNHH một thành viên: Do một tổ chức hoặc cá nhân làm chủ sở hữu, chịu trách nhiệm trong phạm vi vốn điều lệ.
• Công ty TNHH hai thành viên trở lên: Có từ 2 đến 50 thành viên, thành viên là tổ chức, cá nhân và chịu trách nhiệm trong phạm vi vốn góp.
• Công ty cổ phần: Có tối thiểu 3 cổ đông, cổ đông là tổ chức, cá nhân, không giới hạn số lượng tối đa, vốn điều lệ được chia thành cổ phần.
• Công ty hợp danh: Gồm các thành viên hợp danh cùng chịu trách nhiệm vô hạn và thành viên góp vốn chịu trách nhiệm hữu hạn.

1.2 Thủ tục đăng ký kinh doanh

Quy trình đăng ký kinh doanh bao gồm các bước sau:

1. Chuẩn bị hồ sơ thành lập doanh nghiệp: Bao gồm giấy đề nghị đăng ký doanh nghiệp, điều lệ công ty, danh sách thành viên/cổ đông và các giấy tờ liên quan.
2. Nộp hồ sơ và cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp: Hồ sơ được nộp tại Phòng Đăng ký kinh doanh thuộc Sở Kế hoạch và Đầu tư nơi doanh nghiệp đặt trụ sở chính. Thời gian xử lý thường trong vòng 3 ngày làm việc.
3. Khắc dấu và thông báo mẫu dấu: Sau khi nhận Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, doanh nghiệp tiến hành khắc dấu và thông báo mẫu dấu với cơ quan đăng ký kinh doanh.

1.3 Các giấy phép con cần có (nếu có)

Đối với một số ngành nghề kinh doanh có điều kiện, doanh nghiệp cần xin thêm các giấy phép sau:

• Giấy phép con: Áp dụng cho các ngành nghề như giáo dục, y tế, bất động sản, tài chính...
• Giấy phép môi trường: Đối với các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực có tác động đến môi trường.
• Giấy phép an toàn thực phẩm: Dành cho doanh nghiệp kinh doanh thực phẩm, nhà hàng.
• Giấy phép phòng cháy chữa cháy: Yêu cầu đối với các cơ sở kinh doanh có nguy cơ cháy nổ cao.

2. Quy định pháp lý trong quá trình vận hành doanh nghiệp

2.1 Nghĩa vụ về thuế và kế toán

Trong quá trình hoạt động, doanh nghiệp phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế theo quy định của pháp luật nhằm đảm bảo tính minh bạch tài chính và tránh các rủi ro pháp lý. Dưới đây là các loại thuế chính mà doanh nghiệp cần nộp:

• Các loại thuế phải nộp: Doanh nghiệp cần thực hiện nghĩa vụ thuế theo quy định, bao gồm:
  • Thuế giá trị gia tăng (GTGT): Áp dụng cho hầu hết các hàng hóa, dịch vụ.
  • Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN): Tính trên lợi nhuận sau khi trừ các khoản chi phí hợp lý.
  • Thuế thu nhập cá nhân (TNCN): Khấu trừ từ thu nhập của người lao động.
• Hệ thống sổ sách kế toán: 

Doanh nghiệp có trách nhiệm ghi chép, lưu trữ các chứng từ kế toán để phục vụ công tác kê khai thuế, báo cáo tài chính và kiểm toán (nếu có). Các yêu cầu quan trọng bao gồm:

• Lập sổ sách kế toán: Bao gồm sổ nhật ký chung, sổ cái, sổ quỹ tiền mặt, bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả kinh doanh.
• Kê khai và nộp thuế đúng hạn: Thuế GTGT kê khai theo tháng/quý, thuế TNDN tạm tính theo quý, thuế TNCN kê khai theo tháng/quý tùy vào quy mô doanh nghiệp.
• Lưu trữ hóa đơn, chứng từ kế toán: Các hóa đơn, chứng từ kế toán phải được lưu giữ ít nhất 10 năm theo quy định của Luật Kế toán.

2.2 Quy định về lao động và hợp đồng lao động

• Hợp đồng lao động: Phải được lập thành văn bản, nêu rõ quyền và nghĩa vụ của cả hai bên, bao gồm:
  • Loại hợp đồng: Xác định thời hạn hoặc không xác định thời hạn.
  • Mức lương: Không thấp hơn mức lương tối thiểu vùng do Chính phủ quy định.
  • Thời giờ làm việc và nghỉ ngơi: Tuân thủ theo quy định của Bộ luật Lao động.
• Bảo hiểm xã hội và y tế: Doanh nghiệp có trách nhiệm đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động theo tỷ lệ quy định.

2.3 Quy định về bảo vệ môi trường và trách nhiệm xã hội

• Nghĩa vụ bảo vệ môi trường: Doanh nghiệp phải tuân thủ các quy định về đánh giá tác động môi trường, quản lý chất thải và sử dụng tài nguyên bền vững.
• Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR): Khuyến khích doanh nghiệp tham gia các hoạt động cộng đồng, bảo vệ quyền

3. Kết luận

Tuân thủ các quy định pháp lý là yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp hoạt động ổn định, tránh rủi ro và phát triển bền vững. Từ giai đoạn thành lập đến quá trình vận hành, chủ doanh nghiệp cần nắm rõ các thủ tục pháp lý, nghĩa vụ thuế, quy định lao động và bảo vệ môi trường để đảm bảo sự minh bạch và hợp pháp trong kinh doanh. Tóm lại, việc hiểu rõ và tuân thủ pháp luật không chỉ giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro mà còn nâng cao uy tín, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển lâu dài trong môi trường kinh doanh đầy cạnh tranh.