Ngoài bị hại và người bị buộc tội thì còn một số người tham gia tố tụng đặc biệt trong tố tụng hình sự như: Nguyên đơn dân sự; bị đơn dân sự; người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án. Đây là những người mà việc giải quyết vụ án hình sự lại ảnh hưởng đến các quyền lợi ích về dân sự của họ. Cho nên phải thận trọng khi áp dụng pháp luật cho từng trường hợp. Nhóm người này cần có trình độ hiểu biết về pháp luật để có thể bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Trong một số trường hợp cần có người đại diện để thay mặt họ tham gia vụ án, thay mặt họ giải quyết những vấn đề quan trọng.
NỘI DUNG CHÍNH: 1. Nguyên đơn dân sự. 2. Bị đơn dân sự. 3. Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án. |
1. Nguyên đơn dân sự
1.1. khái niệm nguyên đơn dân sự
Theo quy định tại Điều 63 Bộ luật Tố tụng hình sự (BLTTHS) 2015:
Nguyên đơn dân sự là cá nhân, cơ quan, tổ chức bị thiệt hại do tội phạm gây ra và có đơn yêu cầu bồi thường thiệt hại.
1.2. Quyền của nguyên đơn dân sự trong tố tụng hình sự
Theo quy định tại Điều 63 BLTTHS 2015 thì nguyên đơn dân sự hoặc người đại diện của họ có quyền:
- Được thông báo, giải thích quyền và nghĩa vụ do BLTTHS 2015 quy định.
- Đưa ra chứng cứ, tài liệu, đồ vật, yêu cầu.
- Trình bày ý kiến về chứng cứ, tài liệu, đồ vật liên quan và yêu cầu người có thẩm quyền tiến hành tố tụng kiểm tra, đánh giá.
- Được thông báo kết quả điều tra, giải quyết vụ án.
- Yêu cầu giám định, định giá tài sản theo quy định của pháp luật.
- Đề nghị thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người giám định, người định giá tài sản, người phiên dịch, người dịch thuật.
- Đề nghị mức bồi thường thiệt hại, biện pháp bảo đảm bồi thường.
- Tham gia phiên tòa; trình bày ý kiến, đề nghị chủ tọa phiên tòa hỏi người tham gia phiên tòa; tranh luận tại phiên tòa để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nguyên đơn; xem biên bản phiên tòa.
- Tự bảo vệ, nhờ người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho mình.
- Khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng.
- Kháng cáo bản án, quyết định của Tòa án về phần bồi thường thiệt hại.
- Các quyền khác theo quy định của pháp luật.
1.3. Nghĩa vụ của nguyên đơn dân sự trong tố tụng hình sự
Theo quy định tại Điều 63 BLTTHS 2015 thì nguyên đơn dân sự có các nghĩa vụ sau:
- Có mặt theo giấy triệu tập của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng.
- Trình bày trung thực những tình tiết liên quan đến việc bồi thường thiệt hại.
- Chấp hành quyết định, yêu cầu của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng.
2. Bị đơn dân sự
2.1. Khái niệm bị đơn dân sự
Theo quy định tại Điều 64 BLTTHS 2015:
Bị đơn dân sự là cá nhân, cơ quan, tổ chức mà pháp luật quy định phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại.
2.2. Quyền của bị đơn dân sự
Theo quy định tại Điều 64 BLTTHS 2015 thì bị đơn dân sự hoặc người đại diện của họ có quyền:
- Được thông báo, giải thích quyền và nghĩa vụ quy định tại Điều này;
- Chấp nhận hoặc bác bỏ một phần hoặc toàn bộ yêu cầu của nguyên đơn dân sự.
- Đưa ra chứng cứ, tài liệu, đồ vật, yêu cầu.
- Trình bày ý kiến về chứng cứ, tài liệu, đồ vật liên quan và yêu cầu người có thẩm quyền tiến hành tố tụng kiểm tra, đánh giá.
- Yêu cầu giám định, định giá tài sản theo quy định của pháp luật.
- Được thông báo kết quả điều tra, giải quyết vụ án có liên quan đến việc đòi bồi thường thiệt hại.
- Đề nghị thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người giám định, người định giá tài sản, người phiên dịch, người dịch thuật.
- Tham gia phiên tòa; trình bày ý kiến, đề nghị chủ tọa phiên tòa hỏi người tham gia phiên tòa; tranh luận tại phiên tòa để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị đơn; xem biên bản phiên tòa.
- Tự bảo vệ, nhờ người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho mình.
- Khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng.
- Kháng cáo bản án, quyết định của Tòa án về phần bồi thường thiệt hại.
- Các quyền khác theo quy định của pháp luật.
2.3. Nghĩa vụ của bị đơn dân sự
Theo quy định tại Điều 64 BLTTHS 2015 thì bị đơn dân sự có nghĩa vụ:
- Có mặt theo giấy triệu tập của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng
- Trình bày trung thực những tình tiết liên quan đến việc bồi thường thiệt hại.
- Chấp hành quyết định, yêu cầu của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng.
3. Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án
3.1. Khái niệm người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án
Theo quy định tại Điều 65 BLTTHS 2015:
Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án là cá nhân, cơ quan, tổ chức có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án hình sự.
3.2. Quyền của người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án trong tố tụng hình sự
Theo quy định tại Điều 65 BLTTHS 2015 thì người ó quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án hoặc người đại diện của họ có quyền:
- Được thông báo, giải thích quyền và nghĩa vụ quy định tại Điều này;
- Đưa ra chứng cứ, tài liệu, đồ vật, yêu cầu.
- Yêu cầu giám định, định giá tài sản theo quy định của pháp luật.
- Tham gia phiên tòa; phát biểu ý kiến, đề nghị chủ tọa phiên tòa hỏi những người tham gia phiên tòa; tranh luận tại phiên tòa để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình; xem biên bản phiên tòa.
- Tự bảo vệ, nhờ người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho mình.
- Trình bày ý kiến về chứng cứ, tài liệu, đồ vật liên quan và yêu cầu người có thẩm quyền tiến hành tố tụng kiểm tra, đánh giá.
- Kháng cáo bản án, quyết định của Tòa án về những vấn đề trực tiếp liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ của mình.
- Khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng.
- Các quyền khác theo quy định của pháp luật.
3.3. Nghĩa vụ của người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án trong tố tụng hình sự
Theo quy định tại Điều 64 BLTTHS 2015 thì người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án có nghĩa vụ:
- Có mặt theo giấy triệu tập của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng;
- Trình bày trung thực những tình tiết liên quan đến quyền và nghĩa vụ của mình;
- Chấp hành quyết định, yêu cầu của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng.
Như vậy, nguyên đơn dân sự; bị đơn dân sự; người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án trong tố tụng hình sự sẽ có những quyền và nghĩa vụ giống nhau. Để bảo vệ các quyền, lợi ích hợp pháp của họ thì cần một người có kiến thức chuyên môn về pháp luật. Do vậy, trong một số trường hợp họ cần phải có người đại diện để thay mặt giải quyết quyết các trình tự thủ tục tố tụng hình sự và các vấn đề liên quan đến pháp lý.
THÔNG TIN LIÊN HỆ:
Mọi thông tin, xin liên hệ SÀI GÒN ĐẠI TÍN LAW FIRM:
♦ Địa chỉ: Số 169/6D Võ Thị Sáu, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam.
♦ Điện thoại: 028 39 480 939.
♦ Hotline: 0913 655 471 (Luật sư Hải).
♦ Email: tuvan@saigondaitin.com.