LÝ DO DOANH NGHIỆP ƯU TIÊN MỞ THỦ TỤC PHÁ SẢN ĐỂ XỬ LÝ CÔNG NỢ

Trong bối cảnh kinh doanh đầy biến động, không ít doanh nghiệp lựa chọn mở thủ tục phá sản như một giải pháp chiến lược để xử lý công nợ và bảo vệ tài sản. Phá sản không chỉ là “lối thoát” cuối cùng mà còn là bước đi chủ động nhằm hạn chế rủi ro pháp lý, tái cơ cấu tài chính hoặc kết thúc hoạt động kinh doanh hợp pháp. Bài viết sau đây sẽ phân tích rõ những lý do doanh nghiệp ưu tiên thủ tục này cũng như các lợi ích pháp lý mà họ có thể đạt được.

Hiểu đúng về thủ tục phá sản là gì?

Theo khoản 2 Điều 4 Luật Phá sản 2014, thủ tục phá sản là quy trình pháp lý do Tòa án nhân dân thực hiện nhằm tuyên bố một doanh nghiệp hoặc hợp tác xã mất khả năng thanh toán và tiến hành phân chia tài sản còn lại cho các chủ nợ theo trình tự luật định.

Doanh nghiệp có thể chủ động nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản hoặc bị chủ nợ, người lao động, cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu. Phá sản không chỉ là tình trạng doanh nghiệp "chết" về mặt tài chính mà còn là một công cụ pháp lý để bảo vệ quyền lợi chính đáng cho cả doanh nghiệp và các chủ nợ.

Việc doanh nghiệp chủ động khởi xướng thủ tục phá sản giúp kiểm soát được quá trình giải quyết công nợ, thay vì để sự việc bị kéo dài và rơi vào tình trạng bị cưỡng chế tài sản bất lợi.

Các lợi ích khi doanh nghiệp chủ động mở thủ tục phá sản

Giảm thiểu trách nhiệm pháp lý cho người quản lý

Một trong những lý do quan trọng khiến doanh nghiệp ưu tiên mở thủ tục phá sản là để người quản lý công ty (chủ tịch hội đồng quản trị, giám đốc, tổng giám đốc) hạn chế trách nhiệm pháp lý cá nhân.
 Theo Điều 18 Luật Phá sản 2014, người quản lý doanh nghiệp có nghĩa vụ phải nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản nếu doanh nghiệp mất khả năng thanh toán. Nếu cố tình chậm trễ hoặc không thực hiện, họ có thể bị chịu trách nhiệm dân sự hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự, thậm chí bị cấm đảm nhiệm chức vụ quản lý trong tương lai.

Do vậy, việc chủ động mở thủ tục phá sản không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ luật pháp mà còn bảo vệ cá nhân người quản lý khỏi các rủi ro pháp lý tiềm ẩn.

Tối ưu hóa quy trình xử lý công nợ

Khi mở thủ tục phá sản, việc thanh toán các khoản nợ của doanh nghiệp sẽ được thực hiện theo trật tự ưu tiên rõ ràng quy định tại Điều 54 Luật Phá sản 2014. Thứ tự ưu tiên này gồm:

1. Các khoản nợ lương, trợ cấp thôi việc, bảo hiểm xã hội cho người lao động.
2. Các khoản nợ thuế.
3. Các khoản nợ không có bảo đảm.

Điều này giúp tránh tình trạng bên nợ lạm dụng tài sản, tự ý phân chia hoặc ưu tiên một số chủ nợ nhất định trước khi tài sản bị thu hồi thi hành án.

Bảo vệ tài sản và danh tiếng của doanh nghiệp

Thủ tục phá sản cho phép doanh nghiệp thanh lý tài sản một cách hợp pháp dưới sự giám sát của Tòa án và quản tài viên. Điều này hạn chế việc tài sản bị cưỡng chế bởi nhiều chủ nợ cùng lúc, giúp quá trình xử lý tài sản minh bạch, trật tự hơn.

Ngoài ra, một số doanh nghiệp chủ động mở thủ tục phá sản cũng nhằm mục đích bảo vệ thương hiệu, giữ lại uy tín cá nhân của những người sáng lập để có thể tái khởi nghiệp sau này.

Quy trình thủ tục phá sản theo pháp luật Việt Nam

Điều kiện khởi kiện thủ tục phá sản

Theo khoản 1 Điều 4 Luật Phá sản 2014, một doanh nghiệp được coi là lâm vào tình trạng phá sản khi mất khả năng thanh toán khoản nợ đến hạn trong thời hạn 03 tháng kể từ ngày phải thanh toán.

Khi đó, doanh nghiệp, chủ nợ hoặc các cơ quan, tổ chức có quyền nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản.

Các bước thực hiện thủ tục phá sản

1. Nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản:
    Doanh nghiệp hoặc các chủ thể có quyền nộp đơn gửi lên Tòa án nhân dân có thẩm quyền.
2. Tòa án thụ lý và thông báo:
    Trong vòng 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ, Tòa án phải ra quyết định thụ lý đơn và thông báo cho doanh nghiệp và các bên liên quan (Điều 33 Luật Phá sản 2014).
3. Hội nghị chủ nợ:
    Tổ chức hội nghị để thông qua phương án phục hồi hoạt động kinh doanh hoặc tiến hành thủ tục tuyên bố phá sản nếu không thể phục hồi (Điều 91 Luật Phá sản 2014).
4. Quyết định tuyên bố phá sản:
    Nếu không có phương án phục hồi hoặc phương án phục hồi thất bại, Tòa án ra quyết định tuyên bố doanh nghiệp phá sản (Điều 105 Luật Phá sản 2014).

Thời gian và chi phí liên quan

• Thời gian: Trung bình toàn bộ quy trình thủ tục phá sản tại Việt Nam kéo dài từ 6 tháng đến 18 tháng, tùy thuộc vào độ phức tạp của vụ việc.
• Chi phí: Doanh nghiệp phải thanh toán tạm ứng án phí phá sản (quy định tại Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14), cùng các chi phí liên quan đến hoạt động của quản tài viên và chi phí xử lý tài sản.

Kết luận

Trong bối cảnh kinh tế nhiều biến động, việc chủ động mở thủ tục phá sản giúp doanh nghiệp xử lý công nợ hợp pháp, bảo vệ người quản lý khỏi trách nhiệm cá nhân, đồng thời đảm bảo việc thanh lý tài sản minh bạch, đúng trình tự luật định. Thay vì để mọi việc trở nên mất kiểm soát, phá sản có thể là lựa chọn chiến lược giúp doanh nghiệp kết thúc hành trình kinh doanh một cách có trật tự và chuẩn bị cho những cơ hội trong tương lai.